Nhan Uyên là một đệ tử đắc ý của Khổng Tử.
Khách hàng hét lớn:
– 3 nhân tám là 23, sao ông cứ đòi 24 đồng?”
Nhan Uyên đến trước mặt người mua, lễ phép nói:
– Vị đại ca này, ba nhân tám là 24, sao có thể là 23 được?
Anh tính sai rồi, không nên cãi lộn ầm ĩ nữa.
Người mua không phục, chỉ thẳng mặt Nhan Uyên mắng:
– Ai cần nhà ngươi phân xử.
Ngươi biết gì mà tính với toán; muốn phân xử thì gọi sư phụ ngươi đến để
ông ấy định đoạt!
Nhan Uyên đáp:
– Được. Nếu Khổng phu tử nói anh sai thì sao?”
Người mua nói: “Nếu ta sai, hãy lấy đầu ta; còn ngươi
sai thì sao?”
Nhan Uyên trả lời:
– Tôi sẽ từ quan.
Sau khi đến, Khổng Tử hỏi rõ tình huống, rồi quay sang Nhan
Uyên cười nói:
– 3 nhân tám là 23 đó! Nhan Uyên, con thua rồi, lấy mũ quan
xuống đem cho người ta đi!”
Nhan Uyên trước giờ chưa bao giờ cãi lại sư phụ. Nghe Khổng
Tử nói mình sai, anh đành tháo mũ xuống giao cho người mua; nhưng trong lòng
không phục. Người mua nhận mũ, đắc ý bỏ đi.
Nhan Uyên cho rằng Khổng Tử già rồi đâm ra hồ đồ, liền
không muốn ở lại thụ giáo nữa. Ngày hôm sau, Nhan Uyên quay lại lấy cớ nhà
có việc muốn xin nghỉ học. Khổng Tử hiểu rõ tâm tư Nhan Uyên, nhưng không
nói gì, chỉ gật đầu đồng ý.
Trước khi đi, Nhan Uyên quay lại cáo biệt sư phụ. Khổng Tử
muốn Nhan Uyên trở về nhà bình an, cũng dặn dò hai câu: “Ngàn năm cổ thụ
không náu thân, sát nhân không rõ chớ động thủ”.
Nhan Uyên “Con xin ghi nhớ”, rồi bỏ đi.
Trên đường về, gặp một cơn bão, mưa to và sấm chớp, Nhan
Uyên tiến đến một cây đại thụ mục rỗng bên ven đường định vào để náu thân.
Nhưng đột nhiên anh nhớ lời thầy dặn: “Ngàn năm cổ thụ không náu thân”, nên anh
không vào đụt mưa. Vừa rời đi không xa
thì thấy một lưỡi tầm sét đã đánh tan cây cổ thụ. Nhan Uyên thoát chết.
Khi về tới nhà thì trời cũng đã khuya. Không muốn kinh động
người nhà, Nhan Uyên dùng bảo kiếm mang theo bên người để đẩy chốt cửa phòng ngủ
của vợ thì thấy có 2 người đang nằm trên giường. Vô cùng giận giữ, Nhan Uyên giơ kiếm định chém
nhân dạng của người đàn ông nằm bên. Nhưng nghĩ đến lời thầy, anh hạ kiếm xuống
vì lại nghĩ đến câu nói thứ hai của thầy: “Sát nhân không rõ chớ động
thủ”, bèn đốt đèn lên xem, hóa ra người giả trang kia là muội muội của anh. Té
ra vì thấy trời mưa, vợ của Nhan Uyên quá sợ nên nhờ em gái mình giả dạng chồng
để đề phòng thảo khấu.
Ngày hôm sau, Nhan Uyên quay trở lại, thấy Khổng Tử liền quỳ
xuống nói: “Sư phụ, hai câu người nói đã cứu ba người là con, vợ con và
muội muội của con đó! Sao người lại biết trước chuyện sẽ xảy ra vậy?”
Nhan Uyên cảm thấy kính phục thầy sâu sắc, cũng đã biết được
ẩn ý của Khổng Tử. Khổng Tử đỡ Nhan Uyên dậy và nói: “Ngày hôm qua thời
tiết khô nóng, đoán chừng sẽ có cơn dông, nên ta nhắc nhở con: “ngàn năm cổ thụ
không ai náu thân”, con lại mang khí bực trong người, trên thân đeo bảo kiếm,
cho nên ta khuyên con “sát nhân không rõ chớ động thủ”!”
Nhan Uyên vừa vái lạy vừa nói: “Sư phụ liệu sự như
thần, đệ tử mười phần kính nể!”
Khổng Tử lại nói tiếp:
– Ta biết rõ con xin phép về nhà nghỉ là mượn cớ, thật ra
cho rằng ta đã già nên hồ đồ rồi, không muốn học ta nữa. Con nghĩ xem, ta nói
3 nhân 8 bằng 23 là đúng; con thua, bất quá là thua cái mũ quan; nếu
ta nói 3 nhân 8 bằng 24 mới đúng, người kia thua sẽ tự sát. Vậy con nghĩ
xem, chức vị quan trọng hay mạng người quan trọng hơn?
Nhan Uyên bỗng giật mình tỉnh ngộ, quỳ gối trước mặt
Khổng Tử mà thưa:
– Sư phụ trọng đại nghĩa coi nhẹ tiểu tiết, đệ tử còn tưởng
rằng Sư phụ vì lớn tuổi mà thiếu minh mẫn, đệ tử hổ thẹn vạn phần!
Từ đó về sau, Nhan Uyên không rời sư phụ...
No comments:
Post a Comment